Chronisch Vermoeidheidssyndroom CVS/ME en ayurveda
Benaming ME/CVS in ayurvedische termen: Bala Kshaya (zie ook Vasant Lad)
Bala betekent kracht of sterkte en kshasya staat voor aandoening of ziekte. Bala Kshaya is het verlies van kracht, de kracht van het immuumsysteem.
- Chronisch: De betekenis van chronisch in ayurveda is omschreven als een aantasting van meerdere dhatu’s. En wanneer dosha en dhatu zich vermengd hebben. Dit is vanaf het 3e stadium in het ziekteproces (samprapti).
- Vermoeidheid: Klama refereert aan vermoeidheid die ontstaat zonder dat er fysieke actie aan voorafgegaan is. In de oude literatuur zoals in de Madava Nidana vindt men volgende omschrijvingen met betrekking tot Klama: Als prana vayu in gesloten wordt door kapha veroorzaakt dit zwakte, lichaamspijn, drownsiness en een slechte smaak in de mond. Udana vayu geassocieerd met pitta leidt tot o.a. uitputting,Vataj Masurika uitstulpingen leiden tot moeheid, droogte van gehemelte, lippen en tong, pijn in de botten en grote en kleine gewrichten. (MN 54-5) , Onderdrukking van natuurlijke aandrang veroorzaakt vermoeidheid en andere vatika darm ziektes. (MN 27-2)
- Vermoeidheid: Shrama wordt omschreven als vermoeidheid die zich manifesteert nadat er fysieke arbeid is verricht. Verzwakking van vayu leidt o.a. tot herhaaldelijke aanvallen van uitputting
Geconcludeerd kan worden dat verschillende typen vata betrokken zijn bij het ontstaan van vermoeidheid en uitputting, maar dat tevens pitta en kapha een rol kunnen spelen.
- Meyelitis: in ayurveda is er een relatie tussen het ontstaan van myelitis (hersen/ruggemerg ontsteking) als gevolg van het niet goed functioneren van de mejjavaha srotas (beenmerg kanalen). De oorsprong van ziekte in dit geval zit ‘m in de botten en het merg en kan tot uiting komen als gevolg van o.a. verwondingen aan de ruggegraat, eten van voedsel dat tegen de eigen dosha werkt, trauma en botontkalking (osteoperose).
Overige symptomen:
- aantasting/verzwakking van korte termijn geheugen
In ayurveda wordt het korte termijn geheugen aangeduid met Manas. Manas is rajasic in essentie en heeft daarmee een duidelijke relatie naar vata (beweging) en pitta (transformatie).
Pijn duidt altijd op aanwezigheid van vata, in dit geval in rasa/lymf.
Vata gelocaliseerd in de heupen veroorzaakt samentrekking en verlamming.
Wanneer vata verhoogt is in Mamsa ontstaat er spierpijn of -kramp, zwaarheid en rigiditeit.
Ook hier hebben we te maken met een vata verstoring. Wanneer er sprake zou zijn van zwelling en roodheid zouden we kunnen spreken over ama-vata ofwel reuma. Zwelling duidt op kapha ophoping en roodheid duidt op pitta. In dit geval is er dus alleen sprake van een uit balans zijnde vata die zich verplaatst heeft naar de botten/asthi. Geirriteerde/te hoge vata gelocaliseerd in de botten veroorzaakt pijn in de dijen, gewrichten en botten en leidt tot een duidelijke vermindering van de kracht.
Bottige gewrichten gevuld met vata geven pijn als ze gestrekt en geflexed worden.
Wanneer teveel vata (apana) tegengehouden wordt in zijn naar beneden gaande beweging, gaat hij zich opwaarts bewegen en veroorzaakt druk en pijn in het hoofd en de 2 slapen.
Slaap in ayurveda is nidra. Uit balans zijnde vata gelocaliseerd in het beenmerg veroorzaakt o.a. slapeloosheid en constante pijn.
Moeheid die gerelateerd is aan actie wordt in ayurvedische termen beschreven als shrama.
Behandelingen:
Ayurvedische therapieën (Noord-India stijl/ Kerala stijl) zijn met name gericht op het balanceren/ harmoniseren van de doshas (vata, pitta en kapha) en de subdoshas (semana vata, udana vata, alochaka pitta, etc.) die het basis metabolische principe van het lichaam vertegenwoordigen en verantwoordelijk zijn voor beweging, transformatie en structuur.
Er zijn 8 takken van geneeskunde in ayurveda:
- Kaya Chikitsa (Algemene geneeskunde): Kaya Chikitsa is het belangrijkste onderdeel in het systeem van interne geneeskunde in ayurveda. Het betekent behandeling van de opbouw van het lichaam met voeding. Kaya chikitsa verwijst naar de behandeling van ziekten gerelateerd aan de in- en opname van voedsel, en daarmee samenhangend een verstoord metabolisme. Het concept en begrip van de werking van jatharagni (verteringsvuur), bhutagni en dhatuagni vormt hier de basis.
- Shalya Tantra (Chirurgie)
- Shalakya Tantra (Ziekten van ogen, neus, oor en keel)
- Kaumarbhritya (Kinderziektes, Gynaecologie)
- Agada Tantra (Toxicologie)
- Bhuta Vidya (Psychiatrie)
- Rasayana (Verjonging): Rasayana is de behandelwijze die voorziet in de verjonging van het lichaam in het algemeen om de immuniteit en specifieke organen en weefsels te versterken. Het doel is het lichaam krachtig en vitaal te maken. Het draagt bij aan de samenhang van de 7 dhatus(weefsels) en verlengt daarmee het leven. Verjongingskruiden hebben in zijn algemeenheid enkele weken tot maanden nodig om de interne organen te helpen versterken.
- Vajikarana (Aphrodisiac/sexologie)
Belangrijke conclusie is dat er meerdere technieken nodig zijn om de ziekte ME/CVS te kunnen helpen overwinnen. Daar er sprake is van degeneratie van diverse systemen, organen en functies, is rasayana ofwel verjongingstherapie een goede behandelwijze. Eveneens daar er gebrek is aan energie en kracht zijn kruidensamengevoegd in een complex essentieel om het lichaam weer kracht te geven. Tevens hebben deze kruiden een positieve werking op de geest en zijn het rasayanas. Daarnaast wordt aangeraden om ook leef- en eetstijl aan te passen aan de mogelijkheden van de persoon. Onderdelen hierbij kunnen zijn om extra aandacht te besteden aan ontspanning door middel van yoga en ademhalingsoefeningen.